۲۰
مهر
هادی صوفان برنده‌ی جایزه‌ی Berlin Newcomer Startup Award است که به برترین استارتاپ ساخته شده توسط تازه‌واردان و مهاجران و پناهجویان تعلق دارد. هادی صوفان در واقع یک پروژهی شجاعانه و جاه‌طلبانه را برای ساختن سرزمین ویران سوریه به راه انداخته است. او از طریق این استارتاپ قصد دارد که تمامی ابزار و امکانات لازم را برای هموطنانش فراهم کند تا بتوانند خانه‌ها و محلات ویرانشان را با دست خود بازسازی کنند.
تاریخ پر است از داستان ویرانی سرزمین‌هایی که به بلای جنگ دچار شدند و بی‌خانمانی میلیون‌ها انسان که سقف بالای سرشان را در آتش جنگ از دست دادند. شاید یکی از وحشتناک‌ترین و بارزترین نمونه‌های این قبیل فجایع، ویرانی دو شهر بزرگ ژاپن یعنی ناکازاکی و هیروشیما بعد از جنگ جهانی دوم باشد. در سال ۱۹۴۵ و بعد از حمله‌ی اتمی ایالات متحده به ژاپن، چیزی در حدود ۳۰ درصد از شهر ناکازاکی با خاک یکسان شد. حالا بعد از گذشت هفتاد سال، ناکازاکی تمام آن شکوه و آبادانی از دست رفته‌اش را بازیافته، زخم‌هایش را التیام بخشیده، و فرهنگ و جاذبه‌های توریستی‌اش را سرشارتر از گذشته بازسازی کرده است.
تلاش برای بازسازی و احیای شهرهای جنگ‌زده، کارزاریست که می‌تواند هم توسط دولت و هم توسط توده‌های مردم به سرانجام رسد. در همین میان عده‌ای هم هستند که این بزنگاه را، فرصتی برای طراحی و ساختن بهتر و بهینه‌‌تر آنچه پیش از آن بوده می‌بینند و هادی صوفان بدون شک یکی از این افرادست.
هادی صوفان بعد از انجام مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و اقدامات سازنده در سرزمین مادری‌اش، در سال ۲۰۱۵ شهر حمص را به قصد آلمان ترک کرد و به عنوان دانشجو در این کشور مشغول شد. «من در سال ۲۰۱۴ کمپینی راه انداختم تا محله‌ای که در آن زندگی می‌کردم را با کمک سایر اهالی بازسازی کنم.» هادی به خاطر می‌آورد که بعد از موفقیت در قدم‌های اول، ادامه‌ی کار به یک چالش دشوار تبدیل شد. «بعد از یک سری کارهای موفقیت‌آمیز، شرایط خیلی سخت و خطرناک شد و مجبور به ترک سوریه شدم!»
پروژهی مورد نظر در سوریه با عنوان پروژهی آبادسازی خیابان دَبلان مشهور شده بود که یکی از خیابان‌های معروف حمص به حساب می‌آمد و یکی از جاذبه‌های محبوب گردشگران بود. صوفان در توصیف حال و هوای دگرگون شده‌ی شهر می‌گوید «حمص، سرزمینی که سالیان سال به معجونی غنی و سرشار از همزیستی فرهنگ‌ها مشهور بود، حالا شبیه شهر ارواح بود.» او می‌گوید خیابان دبلان لقب تازه‌ای داشت و آن «خیابان مرگ» بود. توصیف حس و حال هادی صوفان نسبت به شهر زادگاهش کار چندان ساده‌ای نیست. شهری که در آن به دنیا آمده، در دامانش کودکی کرده و بزرگ شده و بارها از چنگال مرگ جان سالم به در برده!
«آنجا محل تولدم بود که حالا به یک منطقه‌ی جنگی تبدیل شده بود. مخروبه‌ای که برای مدت‌های طولانی و تا زمان خروج من از سوریه، همان حال و اوضاع را داشت. من هر روز برخورد راکت‌ها و رد و بدل شدن گلوله‌‌ی تک تیراندازها را به چشم می‌دیدم.»
جالب اینجاست که هادی، پروژهی بازسازی خانه‌ها و محلات ویران را، از همان شهر زادگاهش که اکنون به شهر ارواح می‌مانست آغاز کرد. «موفقیت این پروژه به معنی برداشتن یک قدم بزرگ به سمت صلح و آرامش بود. آن هم در شرایطی که همیشه عده‌ای هستند که بر طبل جنگ می‌کوبند و از ادامه‌ی آن سود می‌برند.» بهترین حالت ممکن برای هادی ترک سوریه و مهاجرت به آلمان بود. او با یک ویزای عادی و به عنوان یک دانشجو وارد برلین شد. اما کمی بعدتر برای اینکه کسب و کار خودش را ثبت کند نوع اقامتش را تغییر داد. او در ماه‌های ابتدایی شرایط سختی را پشت سر گذاشت اما توانست اعتماد دوستان و آشنایان و جامعه‌ی پیرامونش را جلب کند. آنها از او حمایت کردند و برای ادامه‌ی راه مشوقش بودند، تا پروژه‌های بیشتری را شبیه به آنچه که در سوریه انجام داده بود آغاز کند.
چیزی که در وهله‌ی اول به عنوان یک برنامه‌ی بداهه و خودجوش، از یک گروه فیس‌بوکی آغاز شده بود، چندی بعد به یک پلتفرم جدی بدل شد. «با وجودیکه مردم به شکل فعالانه‌ای همراهی و کمک می‌کردند، معضلات و موانع بزرگی بر سر راه بود. اما دیدن عده‌ای که به بازگشت به وطنشان تمایل داشتند، مرا امیدوار می‌کرد» هادی چنین ادامه می‌دهد که « میان جماعت امیدواران و مایوس‌ها همیشه به این فکر می‌کردم، که چه نهاد رسمی یا کدام یک از دولت‌ها هستند که می‌توانند به ما کمک کنند تا به خانه‌های خودمان باز گردیم. شرایط یک کشور جنگ‌زده سخت‌تر از این حرف‌هاست و تا تجربه‌‌اش نکنید، تصورش برایتان ناممکن است!»
هادی شروع کرد به ثبت و ضبط مشکلات و موانع و قدم‌های پیش رو و نیازمندی‌هایی که در طی این مسیر وجود دارند و اینگونه بود که پروژهی Reviving Home زاده شد. پروژه‌ای که می‌خواست به مردمی که قصد بازسازی و احیای شهر و خانه‌شان را در حین جنگ و پس از آن دارند کمک کند. نقشه‌ی راهی که فرد را قدم به قدم، با کارهای لازم از همان آغاز جنگ آشنا می‌کرد، تا بتواند خانه‌اش را از ویرانی نجات دهد.
هدایت یک کسب و کار بصورت کاملا آنلاین، با هدایت آن به صورت حضوری و از نزدیک به کلی متفاوت است. «چیزی که ازش استفاده می‌کردم یک پلتفرم دیجیتال بود که فاصله‌ی زیادی تا کامل شدن داشت. من در چهار سال گذشته، خودم رو وقف درک و یادگیری این پلتفرم کردم تا بتوانم کسب و کارم را به صورت آنلاین و به بهترین شکل ممکن اداره کنم. من آموختم که چطور از ابزارها و نرم‌افزارهای آنلاین استفاده کنم و چطور از بخش‌هایی مثل مدیریت روابط مشتریان و دیجیتال مارکتینگ نهایت بهره را ببرم.» هادی از طریق همین ابزارها، توانست یک تیم بیست و پنج نفری را به خوبی هدایت کند و کسب و کارش را پیش ببرد. بیزینسی که هرچه بیشتر از آن می‌گذشت، هدایتش به صورت آنلاین برای هادی آسانتر می‌شود و راه‌های بهینه‌تری پیدا می‌کرد. او در ادامه‌ی صحبت‌هایش اضافه می‌کند که «خیلی طول کشید تا پلتفرم آنلاین ما به اندازه‌ی کافی تکمیل شد. چون این کار سرمایهی قابل توجه و تلاش و مهارت خیلی زیادی می‌طلبید.»
برای ساختن دوباره‌ی یک شهر جنگ زده و ویران‌شده، به یک سری عوامل و پیش‌نیازهای کلیدی احتیاج است. « یکی از مهمترین و اولین کارهایی که باید انجام شود، موردیست که معمولا توسط نهادها و سازمان‌های حامی نادیده گرفته می‌شود. و آن جمع و جور کردن مردمیست که هرکدام به سمتی پراکنده شده‌اند. این مورد آنچنان مهم است که جنبه‌های مالی و سرمایه‌ای در برابرش رنگ می‌بازند! چرا که جامعه‌ی مردم جنگ زده، در تمام زوایای خود متلاشی و از هم گسیخته شده و همراه کردن دوباره‌ی این مردم به غایت دشوار است. قدم دومی که باید برداشته شود، ایجاد انگیزه و قانع کردن جماعت برای پیشبرد یک هدف مشترک است که باید از طریق یک لیدر یا محرک اجتماعی یا به قولی Social Mobilizer انجام پذیرد.» هادی صوفان اینطور توضیح می‌دهد که چنین شخصی جایگاهی بسیار مهمتر از پول و سرمایه دارد. «قدم سوم آموزش و آگاه‌سازی مردم نسبت به اهداف و پیامدهای این پروژه است. آنها باید دقیقا بدانند که برای ساختن خانه‌هایشان دقیقا به چه چیزهایی نیاز دارند.»
